ما ضاع من كان له صاحب يقدر أن يصلح من شأنه فإنما الدنيا بسكانها وانما المرء باخوانه Mê dâ'e men kene lehû sahibün,yekdiru en yuslihe min şe'nihî. Feinnemeddünyê bi sükkênihe ve innemel mar'ü bı ihvânihi. Kişinin islaha muhtaç olan durumunu ıslah eden bir dostu varsa bu kişi zayî olmaz ve kaybolmaz. Zira dünya sakinleri ile dünya olur ve yaşanır olur, kişi de kardeşleri ve dostları ile yaşar ve hayatı anlam kazanır. Ayna vazifesi gören ve hizmet icrâ eden iyi dost büyük bir nimettir. kırmadan, dökmeden, kınamadan, usulüne uygun, sessiz ve hassas bir şekilde uyarır, ona bakan kişi de hatasını görür ve  düzeltir ve bu düzeltme kişinin kendini muhasebe etmesine katkı sağlar. İnsanın, hatasını böyle İslah eden, düzelten bir arkadaşı varsa o zayî olmaz,sırtı yere gelmez, zira dünya icindekilerle dünyadır, insan da ancak arkadaşları ile insandır. Bir insanın iyi bir dostu varsa ayna taşımasına gerek yok demişler. Haliyle, sözüyle,ve faydalı bilgisiyle, kişiye Yüce Allah'ı,ahireti ve  âhirete hazırlığı hatırlatacak,onun dağınıklığını toparlayayacak bir dost zamanımızda daha da önem kazanıyor. Hz. Ömer efendimize her gün ücret karşılığında ölümü hatırlatan biri vardı, Hz.Ömer efendimizin mübarek saçlarına ak düşünce o kişiye artık gelmene gerek kalmadı bu ağaran saçlar bana ölümün varlığını hatırlatıyor buyurdu, ölümü hatırlamak faydalı olmasaydı Hz.Ömer efendimiz ücret verip adam tutar mıydı? Tutmazdı ve bize bu nasihatı asırlar boyu belki de bizlere ve bizden sonrakilere ulaşmazdı,aynı Hz.Ömer  efendimizin bizlere başka bir nasihatı daha var: Kendinizi,âhirette hesaba çekilmeden önce daha dünyada iken hesaba çekin, âhirette tartılmadan önce dünyada kendinizi tartın,O gün görülecek olan büyük günkü vuku bulacak mahkemeden önce hazırlığınızı yapın, tedbir alın,zira o gün yaptığınız hiç bir şey gizli kalmayacak ve herşey ayan beyan ortaya dökülecektir, bugün kendini hesaba çekenin o gün muhasebesi daha kolay olacaktır. Bir kişi, iş ortağını sorguladığı gibi kendini sorgulamalı ve en azından bir nefs-i levvâme(kendi kendini sorgulayan  ve kınayan nefis)sahibi olmak için gayret etmelidir,bunun için de sadık bir dost ve rehber'e ihtiyaç varsa istifade edilmelidir. Daha iyi görmek için gözlük kullanan ve daha iyi duymak için kulaklık aleti kullanan kişi en azından bir nefs-i levvamenin sahibi olmak için imkan dahilinde vesile ve vasıtalardan istifade etmesini bilmelidir. Hâris el-Muhasibî diye  ehli tasavvuf'tan bir zât vardı,çok kitabı var, kendini sık sık hesaba çektiği için ona kendini muhasebe eden manasına "Muhasibî" denmiştir, günümüzde bir yerde muhasebeci olararak çalışmak bu iş için yetmiyor,âhiret muhasabesi, para muhasebesine benzemez,bu da olsun, o da olsun biribirine engel olmaz. Kısa yazımızı çok zayıf olduğu söylenen ve Ebudderda'ya nisbet edilen bir sözle  bitirelim" İyilik eskimez,gunah kayda alınmıştır unutulmaz,Din günü'nün sahibi olan deyyân(yüce Allah) ölmez,o zaman sen ey insanoğlu, istediğini yap,zira ne yaparsan onu görür ve ona göre muameleye tabî tutulursun". Allahım! Bizleri ve tüm mü'min kardeşlerimizi O çetin gündeki çetin muhasebeye çekilmeden önce kendi nefsini muhasebe eden  kullarından eyle,bu konuda bize yardımcı olacak ibretler,ayna misali sadık ve samimi  dostlar nasib eyle senden korkmayan ve bize merhamet etmeyenleri bize musallat etme,Âmîn. Ahmet ÖZKAN